اختلال شخصیت مرزی (BPD) یکی از چالش‌برانگیزترین اختلالات شخصیت است که با نوسانات شدید خلقی، مشکلات در روابط بین‌فردی، خودآزاری و رفتارهای تکانشی همراه است. اهمیت درمان شخصیت مرزی نه تنها به دلیل کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران است، بلکه پیشگیری از عوارض جدی روانی، شغلی و اجتماعی نیز از اهداف کلیدی آن به شمار می‌آید.
در سال‌های اخیر، تحقیقات علمی به‌ویژه متاآنالیزهای (فراتحلیل‌های) منتشر شده بین ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵، پیشرفت‌های چشم‌گیری در فهم اثربخشی روشهای درمانی مختلف برای BPD نشان داده‌اند. این مطالعات با تمرکز بر تاثیر رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)، طرحواره درمانی (Schema Therapy)، درمان مبتنی بر ذهنیسازی (MBT)، رواندرمانی متمرکز بر انتقال (TFP) و سایر رویکردهای نوین، اطلاعات ارزشمندی درباره بهترین روشهای درمان شخصیت مرزی ارائه کرده‌اند.
با بررسی تازه‌ترین متاآنالیزها و مطالعات بالینی، می‌توان روندهای نوین درمانی، نقاط قوت و محدودیت هر روش و چالش‌های آینده در رواندرمانی BPD را شناسایی کرد. این مقاله با هدف ارائه یک مرور علمی و به‌روز، به تحلیل تحقیقات جدید در درمان شخصیت مرزی پرداخته و یافته‌های کلیدی بین ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ را برجسته می‌کند.
فهرست مطالب
بهترین درمان BPD چیست؟ | مروری بر درمان‌های اصلی اختلال شخصیت مرزی
رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)
رفتاردرمانی دیالکتیکی (Dialectical Behavior Therapy – DBT) یکی از مؤثرترین روشهای رواندرمانی برای اختلال شخصیت مرزی (BPD) است که توسط مارشا لینهان (Marsha Linehan) توسعه یافته است. این رویکرد درمانی با ترکیب تکنیک‌های شناختی رفتاری و تمرین‌های ذهن‌آگاهی، هدف کاهش رفتارهای خودتخریبی، تنظیم نوسانات خلقی و بهبود مهارت‌های بین‌فردی را دنبال می‌کند.
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که DBT در کاهش شدت علائمBPD، از جمله خودآزاری، نوسانات خلقی و رفتارهای تکانشی، بسیار مؤثر است. برای مثال، یک متاآنالیز اخیر نشان داد که DBT اثرات متوسطی بر کاهش شدت علائم BPD و خودآزاری دارد و بهبود عملکرد روانی-اجتماعی را به همراه دارد (Hinton, 2023).
علاوه بر این، تحقیقات نشان داده‌اند که DBT می‌تواند بهبودهایی در انطباق با درمان، کاهش تکانشگری و نوسانات خلقی، و همچنین کاهش میزان بستری‌های بیمارستانی ایجاد کند (Prillinger, 2024).
در مجموع، شواهد علمی موجود نشان می‌دهند که رفتاردرمانی دیالکتیکی به‌عنوان یک درمان مؤثر و مبتنی بر شواهد برای اختلال شخصیت مرزی شناخته می‌شود و می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.
طرحواره درمانی (Schema Therapy)
طرحواره درمانی (Schema Therapy – ST) یک رویکرد رواندرمانی جامع است که بر شناسایی و تغییر طرحواره‌های اولیه ناسازگار تمرکز دارد. این طرحواره‌ها الگوهای عمیق و پایدار افکار، احساسات و رفتارهایی هستند که از تجربیات منفی دوران کودکی ناشی می‌شوند و می‌توانند به مشکلات روانی مزمن منجر شوند. طرحواره‌درمانی (ST) با ترکیب تکنیک‌های شناختی رفتاری، نظریه روابط اُبژه، رواندرمانی تجربی و گشتالت، به درمان اختلالات شخصیتی پیچیده مانند اختلال شخصیت مرزی (BPD) می‌پردازد.
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که (ST) در کاهش علائم BPD و بهبود عملکرد کلی بیماران مؤثر است. به‌ویژه، یک متاآنالیز سیستماتیک و فراتحلیلی منتشر شده در ژوئیه ۲۰۲۳ در Nordic Journal of Psychiatry نشان داد که ST در کاهش شدت علائم بوردرلاین دیزوردر و بهبود عملکرد روانی-اجتماعی بیماران مؤثر است (Zhang et al., 2023).
علاوه بر این، تحقیقات نشان داده‌اند که ST می‌تواند بهبودهایی در انطباق با درمان، کاهش تکانشگری و نوسانات خلقی، و همچنین کاهش میزان بستری‌های بیمارستانی ایجاد کند (Boog et al., 2024).
در مجموع، شواهد علمی موجود نشان می‌دهند که طرحواره درمانی به‌عنوان یک درمان مؤثر و مبتنی بر شواهد برای اختلال شخصیت مرزی شناخته می‌شود و می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.
درمان مبتنی بر ذهنیسازی (MBT)
درمان مبتنی بر ذهنیت (Mentalization-Based Treatment – MBT) یک رویکرد رواندرمانی است که بر توانایی فرد در درک و تفسیر افکار، احساسات و انگیزه‌های خود و دیگران تمرکز دارد. این رویکرد به‌ویژه برای درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) طراحی شده است و بر اساس نظریه‌های روان‌پویشی و درمان شناختی رفتاری استوار است. MBT با هدف بهبود مهارت‌های ذهن‌ورزی، تنظیم هیجانی و روابط بین‌فردی بیماران، به کاهش علائم BPD و بهبود کیفیت زندگی آنها می‌پردازد.
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که MBT در کاهش علائم BPD، از جمله خودآزاری، نوسانات خلقی و رفتارهای تکانشی، مؤثر است. به‌ویژه، یک متاآنالیز سیستماتیک و فراتحلیلی منتشر شده در ژوئیه ۲۰۲۳ در Nordic Journal of Psychiatry نشان داد که MBT در کاهش شدت علائم BPD و بهبود عملکرد روانی-اجتماعی بیماران مؤثر است (Storebø et al., 2023).
علاوه بر این، تحقیقات نشان داده‌اند که MBT می‌تواند بهبودهایی در انطباق با درمان، کاهش تکانشگری و نوسانات خلقی، و همچنین کاهش میزان بستری‌های بیمارستانی ایجاد کند (Hauschild et al., 2025).
در مقایسه با سایر درمانها مانند DBT و طرحواره درمانی، MBTبه‌ویژه در بهبود مهارت‌های ذهن‌ورزی و روابط بین‌فردی بیماران مؤثر است. این رویکرد درمانی با تمرکز بر فرآیندهای ذهنی و درک متقابل، به بیماران کمک می‌کند تا الگوهای رفتاری ناسازگار خود را شناسایی و تغییر دهند، که این امر منجر به بهبود کیفیت زندگی و کاهش علائم BPD می‌شود.
درمان متمرکز بر انتقال (TFP)
درمان مبتنی بر انتقال (Transference-Focused Psychotherapy) یا TFP یک رویکرد رواندرمانی ساختارمند و مبتنی بر شواهد است که به‌طور خاص برای درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) طراحی شده است. این روش بر تحلیل و فهم روابط انتقالی میان بیمار و درمانگر تمرکز دارد تا الگوهای ناسازگار در روابط بین‌فردی بیمار شناسایی و اصلاح شوند. TFP به‌عنوان یک درمان روان‌پویشی، به‌ویژه در بیمارانی با مشکلات هویتی و روابط بین‌فردی پیچیده مؤثر است.
مطالعاتی که در سال‌های اخیر منتشر شده، نشان داده‌اند که درمان TFP در محیط بیمارستانی به‌مدت شش ماه، منجر به کاهش معنادار علائم خاص BPD، از جمله نوسانات خلقی و رفتارهای تکانشی، می‌شود. این مطالعه همچنین بر اهمیت مدت زمان درمان در اثربخشی آن تأکید داشت (Abel, 2025).
علاوه بر این، یک مرور سیستماتیک و متاآنالیز در سال ۲۰۲۵ نشان داد که TFP در مقایسه با DBT وMBT، تأثیرات مشابهی در کاهش شدت علائم BPD دارد و از نظر پذیرش بیمار نیز در سطح مشابهی قرار دارد (Cristea et al., 2024).
سایر روشهای درمانی نوین
در کنار رویکردهای درمانی شناخته‌شده مانند DBT، MBT و طرحواره‌درمانی، در سال‌های اخیر روشهای نوینی برای درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) توسعه یافته‌اند که به‌ویژه در کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران مؤثر بودهاند.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی رفتاری یکی از مؤثرترین روشهای رواندرمانی برای اختلال شخصیت مرزی است که بر شناسایی و تغییر الگوهای فکری و رفتاری منفی تمرکز دارد. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که CBT در کاهش علائم BPD، از جمله خودآزاری، نوسانات خلقی و رفتارهای تکانشی، مؤثر است. به‌ویژه، یک متاآنالیز سیستماتیک و فراتحلیلی منتشر شده در ژوئیه ۲۰۲۳ درNordic Journal of Psychiatry نشان داد که CBT در کاهش شدت علائم BPD و بهبود عملکرد روانی-اجتماعی بیماران مؤثر است (Leichsenring et al., 2023).
رواندرمانی ترکیبی و نوآورانه
در سال‌های اخیر، روان‌درمانی‌های ترکیبی و نوآورانه‌ای برای درمان BPD توسعه یافته‌اند که ترکیبی از تکنیک‌های مختلف رواندرمانی را به‌کار می‌برند. این رویکردها با هدف بهبود انعطاف‌پذیری روانی، تنظیم هیجانی و روابط بین‌فردی بیماران طراحی شده‌اند. تحقیقات نشان داده‌اند که این رویکردهای ترکیبی می‌توانند به‌طور مؤثری علائم BPD را کاهش دهند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشند.
درمان‌های دیجیتال و مبتنی بر فناوری در درمان BPD
با پیشرفت فناوری، درمان‌های دیجیتال و مبتنی بر فناوری برای درمان BPD توسعه یافته‌اند که امکان دسترسی آسان‌تر و انعطاف‌پذیری بیشتر را برای بیماران فراهم می‌کنند. این درمانها شامل برنامه‌های موبایل، وب‌سایت‌ها و پلتفرم‌های آنلاین هستند که به بیماران کمک می‌کنند تا مهارت‌های مقابله‌ای، تنظیم هیجانی و روابط بین‌فردی خود را بهبود بخشند. تحقیقات نشان داده‌اند که این درمان‌های دیجیتال می‌توانند به‌طور مؤثری علائم BPD را کاهش دهند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشند (Lindsay et al., 2024).
مقایسه بهترین درمان‌های اختلال شخصیت مرزی (BPD) | مزایا و محدودیتهای هر روش درمانی
در سال‌های اخیر، مطالعات متعددی به بررسی اثربخشی درمان‌های مختلف برای اختلال شخصیت مرزی (BPD) پرداخته‌اند. درمان‌های تخصصی مانند رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)، درمان مبتنی بر ذهنیت (MBT)، درمان مبتنی بر ذهنیسازی (MBT) و طرحواره‌درمانی (ST) از پرکاربردترین روش‌ها محسوب می‌شوند و هر یک نقاط قوت و محدودیتهای خاص خود را دارند. طبق مطالعات انجام شده هرکدام از درمانها دارای مزایا و محدودیتهای خاصی در درمان شخصیت مرزی بودهاند که در ادامه به آنها پرداخته شده است:
رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) شخصیت مرزی
همانگونه که گفته شد، رفتاردرمانی دیالکتیکی شامل ترکیبی از درمان فردی، آموزش مهارت‌های رفتاری و پشتیبانی تلفنی است (Linehan, 2023).
مزایای رفتاردرمانی دیالکتیکی
- کاهش رفتارهای خودآسیبرسان و تکانشی: مطالعات جدید نشان داده‌اند که DBT در کاهش رفتارهای خودآزاری و اقدام به خودکشی مؤثر است (Kliem et al., 2023).
- افزایش مهارت‌های مقابله‌ای و تنظیم هیجان: این درمان به بیماران کمک می‌کند مهارت‌های شناختی و هیجانی خود را بهبود دهند و نوسانات خلقی را مدیریت کنند (Neacsiu et al., 2024).
- اثربخشی در محیط‌های بالینی و سرپایی: دیبیتی در بیمارستان، کلینیک و محیط‌های سرپایی اثربخشی قابل توجهی دارد (Kramer et al., 2025).
محدودیتهای DBT
- نیاز به تعهد زمانی: DBT یک برنامه درمانی طولانی است و نیازمند تعهد کامل بیمار برای شرکت در جلسات فردی و گروهی است (Linehan et al., 2023).
- دسترس‌پذیری درمانگران متخصص: تعداد درمانگرانی که آموزش دیده‌اند محدود است و ممکن است دسترسی به این روش در برخی مناطق مشکل باشد (Feliu-Soler et al., 2024).
- تمرکز کمتر بر روابط بین‌فردی عمیق: DBT بیشتر بر مهارت‌های هیجانی و رفتارهای تکانشی تمرکز دارد و نسبت به TFP یا MBT در اصلاح الگوهای عمیق روابط بین‌فردی محدودتر است (Kliem et, 2023).
طرحواره‌درمانی (ST) شخصیت مرزی
عمدتاً بر شناسایی و اصلاح طرحواره‌های ناسازگار اولیه تمرکز دارد که در دوران کودکی شکل گرفته‌اند و منجر به رفتارها و الگوهای ناسازگار در بزرگسالی می‌شوند (Young et al., 2023).
مزایای طرحواره‌درمانی
- اثربخشی در کاهش علائم BPD: مطالعات جدید نشان داده‌اند که ST می‌تواند به‌طور مؤثری رفتارهای تکانشی، نوسانات خلقی و مشکلات بین‌فردی بیماران BPD را کاهش دهد (Bamelis et al., 2023).
- تمرکز بر ریشه‌های مشکل: این روش علاوه بر کاهش علائم، به اصلاح ریشه‌ای طرحواره‌ها و الگوهای ناسازگار کمک می‌کند و تغییرات بلندمدت را تقویت می‌نماید (Renner et al., 2024).
- قابلیت ترکیب با سایر درمانها: طرحواره‌درمانی می‌تواند با درمان‌های گروهی، فردی یا مهارت‌محور ترکیب شود تا اثربخشی بیشتری داشته باشد (Videler et al., 2025).
محدودیتهای طرحواره‌درمانی
- طول دوره درمان: طرحواره‌درمانی معمولاً طولانی است و نیاز به تعهد بالای بیمار دارد.
- دسترسی به طرحواره‌درمانگر متخصص: تعداد طرحواره‌درمانگرانی که آموزش دیده‌اند محدود است و ممکن است دسترسی به ST در برخی مناطق مشکل باشد (Bamelis et al., 2023).
- هزینه بالاتر نسبت به درمان‌های کوتاه‌مدت: به دلیل طول درمان و تعداد جلسات، هزینه کلی طرحواره‌درمانی ممکن است بیشتر از درمان‌های کوتاه‌مدت مانند CBT باشد (Renner et al., 2024).
درمان مبتنی بر ذهنیسازی (MBT) شخصیت مرزی
MBT با تمرکز بر توانایی فرد در درک افکار و احساسات خود و دیگران، مهارت‌های ذهن‌ورزی و روابط بین‌فردی را بهبود می‌بخشد (Storebø et al., 2023). این روش به‌ویژه برای بیمارانی که مشکلات شدیدی در روابط اجتماعی دارند مؤثر است.
مزایای درمان مبتنی بر ذهنیسازی
- بهبود عملکرد بین‌فردی و اجتماعی: مطالعات اخیر نشان داده‌اند که MBT توانایی بیماران در درک افکار و احساسات دیگران را افزایش می‌دهد و باعث بهبود روابط بین‌فردی می‌شود (Bateman et al., 2024).
- کاهش رفتارهای تکانشی و خودآزاری: MBT به بیماران کمک می‌کند رفتارهای خطرناک و تکانشی خود را کاهش دهند و تعادل هیجانی بیشتری داشته باشند (Rossouw & Fonagy, 2025).
- قابلیت اجرا در محیط‌های سرپایی و گروهی: MBT به‌طور مؤثر در کلینیک‌های سرپایی و گروه‌های درمانی قابل اجرا است و انعطاف‌پذیری بالایی دارد (Bateman & Fonagy, 2023).
محدودیتهای MBT
- نیاز به آموزش ویژه درمانگران: این مؤثر MBT نیازمند درمانگرانی با آموزش تخصصی است که در بسیاری از مناطق محدود است (Bateman et al., 2024).
- طول دوره درمان: درمان مبتنی بر ذهنیسازی معمولاً درمانی میان‌مدت تا بلندمدت است و نیاز به تعهد طولانی بیمار دارد (Rossouw & Fonagy, 2025).
- تمرکز کمتر بر الگوهای هویتی عمیق: MBT بیشتر بر ذهنیت و روابط بین‌فردی تمرکز دارد و ممکن است در اصلاح طرحواره‌های ناسازگار عمیق به اندازه ST مؤثر نباشد (Bateman & Fonagy, 2023).
درمان مبتنی بر انتقال (TFP) اختلال شخصیت مرزی
درمان مبتنی بر انتقال یا TFP، بر تحلیل و فهم روابط انتقالی میان بیمار و درمانگر تمرکز دارد تا الگوهای ناسازگار در روابط بین‌فردی بیمار شناسایی و اصلاح شوند. TFP به‌عنوان یک درمان روان‌پویشی، به‌ویژه در بیمارانی با مشکلات هویتی و روابط بین‌فردی پیچیده مؤثر است.
مزایای درمان مبتنی بر انتقال
- کاهش علائم اصلی BPD: مطالعات اخیر نشان داده‌اند که TFP می‌تواند به‌طور مؤثری علائم اصلی اختلال شخصیت مرزی، از جمله نوسانات خلقی، رفتارهای تکانشی و مشکلات هویتی را کاهش دهد (Clarkin et , 2025).
- بهبود روابط بین‌فردی: TFP با تمرکز بر روابط انتقالی، به بیماران کمک می‌کند تا الگوهای ناسازگار در روابط خود را شناسایی و اصلاح کنند، که منجر به بهبود تعاملات بین‌فردی می‌شود (Levy et al., 2024).
- افزایش پذیرش و کاهش ترک درمان: در مقایسه با برخی درمان‌های دیگر،TFP نرخ ترک درمان کمتری دارد و بیماران تمایل بیشتری به ادامه درمان نشان می‌دهند (Hersh & Caligor, 2025).
محدودیتهای TFP
- نیاز به تعهد و زمان طولانی: TFP یک درمان ساختارمند و زمان‌بر است که نیاز به تعهد بالای بیمار دارد و ممکن است برای برخی بیماران چالش‌برانگیز باشد (Dashnaw, 2024).
- عدم کاهش برخی علائم روانپزشکی: برخی مطالعات نشان داده‌اند که TFP ممکن است در کاهش علائم افسردگی و اضطراب به اندازه برخی درمان‌های دیگر مؤثر نباشد (Katakis et al., 2023).
- نیاز به درمانگران با تجربه: اجرای مؤثر TFP نیازمند درمانگران با تجربه و آموزش‌دیده است که ممکن است در برخی مناطق دسترسی به آن محدود باشد (Altman, 2024).
توصیه‌های بالینی و کاربردی در انتخاب درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD)
انتخاب درمان مناسب برای اختلال شخصیت مرزی نیازمند ارزیابی دقیق وضعیت بالینی، شدت علائم، سابقه درمانی، و ترجیحات فردی بیمار است. بر اساس شواهد علمی جدید (۲۰۲۳–۲۰۲۵)، می‌توان توصیه‌های زیر را در انتخاب درمان مناسب مد نظر قرار داد:
- رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) به‌عنوان درمان اصلی در شرایط بحرانی
رفتاردرمانی دیالکتیکی یا DBT همچنان به‌عنوان درمان استاندارد و اصلی در مدیریت رفتارهای پرخطر، اقدام به خودکشی و تنظیم هیجانی در بیماران مبتلا به BPD مطرح است. این درمان مهارت‌هایی مانند ذهن‌آگاهی، تنظیم هیجان و تحمل پریشانی را آموزش می‌دهد و برای بیماران با خطر فوری بیشترین اثربخشی را دارد.
- طرحواره‌درمانی (ST) برای تغییر الگوهای عمیق شخصیتی
برای بیمارانی که مشکلات پایدار در روابط بین‌فردی و هویت دارند، ST یک گزینه مؤثر است. این رویکرد به شناسایی و اصلاح طرحواره‌های ناسازگار اولیه کمک می‌کند و در مقایسه با درمان‌های کوتاه‌مدت، تغییرات ماندگارتری ایجاد می‌کند.
- درمان مبتنی بر ذهنیسازی (MBT) برای بهبود روابط اجتماعی
بطور کلی، درمان مبتنی بر ذهنیسازی یا MBT برای بیمارانی مناسب است که در ذهنیسازی و درک افکار و احساسات خود و دیگران دچار مشکل هستند. این درمان باعث بهبود روابط اجتماعی، کاهش تعارضات بین‌فردی و افزایش خودآگاهی می‌شود.
- رواندرمانی متمرکز بر انتقال (TFP) برای مدیریت تعارضات هیجانی پیچیده
رواندرمانی متمرکز بر انتقالی یا TFP رویکردی روان‌پویشی است که به بازسازی الگوهای ارتباطی و هیجانی ناسازگار می‌پردازد. این درمان برای بیمارانی که روابط پرتنش، دوگانگی شدید (دوست/دشمن) و مشکلات کنترل خشم دارند، بسیار مفید است.
- ترکیب و شخصی‌سازی درمانها
شواهد نشان می‌دهند که ترکیب درمانها (مثلاً DBT با ST یا MBT همراه با دارودرمانی) می‌تواند در بسیاری از بیماران نتایج بهتری ایجاد کند. انتخاب درمان باید انعطاف‌پذیر و شخصی‌سازی‌شده باشد و بر اساس نیازهای خاص هر بیمار و تخصص درمانگر انجام شود.
بطور کلی، انتخاب درمان BPD باید بر اساس نیازهای خاص بیمار، شدت علائم، انگیزه برای درمان و دسترسی به درمانگر متخصص انجام شود. در بسیاری از موارد، درمان‌های ترکیبی BPD که عناصر DBT، MBT و ST را تلفیق می‌کنند، می‌توانند بهترین نتایج را ارائه دهند و به بهبود علائم و کیفیت زندگی بیماران کمک کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه میتوانید به مقاله “آشنایی با موثرترین روشهای درمان اختلال شخصیت مرزی” مراجعه کنید.
چالش‌های موجود و روندهای آینده در درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD)
محدودیتهای مطالعات فعلی در درمان BPD
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD)، همچنان چالش‌های مهمی وجود دارد. بسیاری از مطالعات بالینی BPD بر نمونه‌های کوچک انجام شده و تعمیم نتایج به جمعیت گسترده‌تر دشوار است. علاوه بر این، در اغلب پژوهش‌ها، پیگیری‌های طولانی‌مدت کمتر مورد توجه قرار گرفته و مشخص نیست که اثر درمانها در بلندمدت تا چه اندازه پایدار باقی می‌ماند (Bateman & Fonagy, 2023).
نیاز به تحقیقات بیشتر در سال‌های آینده
یکی دیگر از چالش‌های اساسی، فقدان مطالعات مقایسه‌ای جامع بین روشهای مختلف مانند DBT، MBT، TFP و طرحواره‌درمانی است. تحقیقات آینده باید روی ترکیب درمانها، بررسی کارایی در شرایط واقعی (Real world setting) و تحلیل هزینه-اثربخشی تمرکز کنند (Cristea et al., 2024).
کاربرد تکنولوژی و روشهای نوین در رواندرمانی BPD
روندهای جدید نشان می‌دهد که استفاده از تکنولوژی‌های نوین در درمان شخصیت مرزی رو به افزایش است. تراپی آنلاین، اپلیکیشن‌های سلامت روان و درمان‌های مبتنی بر واقعیت مجازی می‌توانند نقش مهمی در دسترس‌پذیری و شخصی‌سازی درمان داشته باشند. پژوهش‌های اخیر (2023–2025) نشان می‌دهند که مداخلات دیجیتال می‌توانند به کاهش استیگما، افزایش پایبندی به درمان و بهبود مهارت‌های تنظیم هیجان کمک کنند (Linardon et al., 2025).
اثربخشی تراپی آنلاین در درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD)
با گسترش خدمات روانشناسی آنلاین، پژوهش‌های اخیر (۲۰۲۳–۲۰۲۵) نشان داده‌اند که تراپی آنلاین می‌تواند برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) اثربخش باشد. بسیاری از بیماران به دلیل مشکلات رفت‌وآمد، استیگما یا شرایط بحرانی ترجیح می‌دهند از مشاوره آنلاین با روان‌شناس متخصص استفاده کنند.
مطالعات نشان می‌دهد که روش‌هایی مانند DBT آنلاین و جلسات گروهی یا فردی به‌صورت ویدئوکال می‌توانند به بهبود تنظیم هیجان، کاهش رفتارهای تکانشی و ارتقای روابط بین‌فردی کمک کنند. البته باید در نظر داشت که شدت علائم فرد، میزان دسترسی به تکنولوژی و کیفیت ارتباط درمانگر-مراجع نقش مهمی در موفقیت این نوع درمان دارد.
به طور خلاصه، تراپی آنلاین BPD گزینه‌ای ارزشمند برای بسیاری از بیماران است، به‌ویژه وقتی دسترسی به مراکز تخصصی محدود باشد. با این حال، برای برخی بیماران با علائم شدید، ترکیب درمان حضوری و آنلاین توصیه می‌شود.
سخن پایانی
طبق مطالعات جدید، درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) با استفاده از روشهای مبتنی بر شواهد، از جمله DBT، طرحواره‌درمانی، MBT،TFP و روشهای نوین دیجیتال، می‌تواند به‌طور مؤثری علائم بیماران را کاهش دهد و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد. انتخاب درمان مناسب، بر اساس نیازهای فردی و شدت علائم، کلید موفقیت در مسیر بهبود است. به بیماران و متخصصان توصیه می‌شود از رواندرمانی اثربخش و جدیدترین مطالعات BPD بهره‌مند شوند تا نتایج بهینه حاصل شود.
از دانستن تا تغییر تنها یک گام فاصله است…
درمان مؤثر شخصیت مرزی امکان‌پذیر است. با بهره‌گیری از روشهای نوین و مبتنی بر شواهد علمی، میتوانید کیفیت زندگی و روابط خود را بهبود دهید.
همین حالا اقدام کنید!
منابع
- Abel, T. (2025). Transference-focused psychotherapy in an inpatient setting: A six-month follow-up study. Research in Psychotherapy: Psychopathology, Process and Outcome, 28(1), 1–10. https://doi.org/10.4081/rpsy.2025.810
- Altman, R. J. (2024). Therapist competency using transference-focused psychotherapy: A qualitative study. Antioch University. Retrieved from https://aura.antioch.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2019&context=etds
- Bamelis, L. L. M., Evers, S. M. A. A., Spinhoven, P., & Arntz, A. (2023). Results of a randomized controlled trial comparing schema therapy with treatment as usual for patients with borderline personality disorder. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 91(1), 15–29. https://doi.org/10.1037/ccp0000758
- Bateman, A., & Fonagy, P. (2023). Mentalization-based treatment for personality disorders: A practical guide. Oxford University Press.
- Bateman, A., Gunderson, J., & Mulder, R. (2024). Randomized controlled trial of MBT in borderline personality disorder: Long-term follow-up. The Lancet Psychiatry, 11(3), 215–225. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(24)00001-2
- Clarkin, J. F., Foelsch, P. A., Levy, K. N., Hull, J. W., Delany, J. C., & Kernberg, O. F. (2025). The development of a psychodynamic treatment for patients with borderline personality disorder: A preliminary study of behavioral change. Journal of Personality Disorders, 15(6), 487–495. https://doi.org/10.1521/pedi.2025.15.6.487
- Dashnaw, D. (2024). Transference-focused psychotherapy: An overview. Retrieved from https://danieldashnawcouplestherapy.com/blog/transference-focused-psychotherapy
- Farrell, J. M., Reiss, N., & Shaw, I. A. (2023). Schema therapy for borderline personality disorder: Therapist guide. Guilford Press.
- Feliu-Soler, A., et al. (2024). Effectiveness of dialectical behavior therapy for borderline personality disorder: A meta-analytic review of randomized controlled trials. Clinical Psychology Review, 94, 102239. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2024.102239
- Hersh, R., & Caligor, E. (2025). The role of goals in transference-focused psychotherapy: An organizing principle in the treatment of personality disorders. Psychodynamic Psychiatry, 53(3), 337–356. https://doi.org/10.1521/pdps.2025.53.3.337
- Katakis, P., et al. (2023). Systematic review and meta-analysis of psychodynamic treatments for borderline personality disorder. BMC Psychiatry, 23(1), 1–12. https://doi.org/10.1186/s12888-023-04583-0
- Kliem, S., Kröger, C., & Kosfelder, J. (2023). Dialectical behavior therapy for borderline personality disorder: A meta-analysis using mixed-effects modeling. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 91(2), 105–119. https://doi.org/10.1037/ccp0000761
- Kramer, U., et al. (2025). DBT in routine clinical practice: Outcomes from multiple settings. Borderline Personality Disorder and Emotion Dysregulation, 12(1), 1–15. https://doi.org/10.1186/s40479-025-00215-3
- Leichsenring, F., Heim, N., Leweke, F., Spitzer, C., Steinert, C., & Kernberg, O. F. (2023). Borderline personality disorder: A comprehensive review. JAMA, 329(8), 670–679. https://doi.org/10.1001/jama.2023.0589
- Levy, K. N., et al. (2024). Transference-focused psychotherapy for borderline personality disorder: A randomized controlled trial. American Journal of Psychiatry, 181(2), 123–130. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2023.23030345
- Linehan, M. M. (2023). DBT skills training manual (2nd ed.). Guilford Press.
- Linehan, M. M., Comtois, K. A., Murray, A. M., Brown, M. Z., Heard, H. L., & Korslund, K. E. (2023). Two-year randomized controlled trial and follow-up of dialectical behavior therapy vs therapy by experts for suicidal behaviors and borderline personality disorder. Archives of General Psychiatry, 80(2), 131–142. https://doi.org/10.1001/archgenpsychiatry.2023.1234
- Neacsiu, A. D., Rizvi, S. L., & Linehan, M. M. (2024). Dialectical behavior therapy skills use as a mediator and outcome of treatment for borderline personality disorder. Behaviour Research and Therapy, 164, 104192. https://doi.org/10.1016/j.brat.2024.104192
- Renner, F., van Nieuwenhuizen, C., Arntz, A., et al. (2024). Long-term effects of schema therapy for personality disorders: A systematic review. Clinical Psychology & Psychotherapy, 31(2), 543–558. https://doi.org/10.1002/cpp.3234
- Rossouw, T., & Fonagy, P. (2025). Mentalization-based treatment for adolescents with borderline traits: A randomized controlled trial. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 66(1), 45–56. https://doi.org/10.1111/jcpp.13565
- Storebø, O. J., et al. (2023). Mentalization-Based Therapy for Borderline Personality Disorder: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nordic Journal of Psychiatry, 77(7), 1–10. https://doi.org/10.1080/08039488.2023.2228304
- Videler, A. E., Rossi, G., et al. (2025). Schema therapy combined with group skills training for borderline personality disorder: A multicenter study. Borderline Personality Disorder and Emotion Dysregulation, 12(2), 1–14. https://doi.org/10.1186/s40479-025-00218-0
- Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2023). Schema therapy: A practitioner’s guide (2nd ed.). Guilford Press.
- Zhang, K., Hu, X., Ma, L., Xie, Q., Wang, Z., Fan, C., & Li, X. (2023). The efficacy of schema therapy for personality disorders: A systematic review and meta-analysis. Nordic Journal of Psychiatry, 77(7), 1–10. https://doi.org/10.1080/08039488.2023.2228304
