افسردگی نوجوانان | آیا نوجوان من افسرده است؟

نوجوانی دوره حساس زندگی است. پلی بین کودکی و بزرگسالی. به دلیل تغییرات خاصی که نوجوانان در این سن با آن رو به رو هستند ممکن مستعد بروز برخی مشکلات روحی باشند، مشکلاتی که گاه گذرا بوده و ناشی از همان تغییرات دوران بلوغ است و گاهی جدی‌تر. یکی از این مشکلات که شاید خیلی از خانواده‌ها را نگران کرده باشد وجود افسردگی در نوجوانان است.

علائم افسردگی در نوجوانان

به طور کلی افسردگی در یک نوجوان دو دسته تغییر مهم شامل تغییرات هیجانی و تغییرات رفتاری را شامل می‌شود.

مهم‌ترین تغییرات هیجانی در افسردگی نوجوانان

• احساس غمگینی، ناراحتی و گریه کردن بدون هیج دلیل خاصی
• احساس خشم و عصبانیت. این احساس خشم و عصبانیت بدون دلیل مشخص وجود دارد و یا اگر به دلیل خاصی باشد، موضوعی که باعث عصبانیت نوجوان شده است با شدت واکنش او تناسب ندارد.
• احساس ناامیدی و بی ارزشی
• از دست‌دادن علائق نوجوان نسبت به فعالیت‌هایی که قبلا با علاقه انجام میداده است، بی‌اعتنا می‌شود. مثلا اگر قبلا به یک کلاس هنری میرفته است یا با علاقه یک فعالیت ورزشی را دنبال می‌کرده است، دیگر تمایلی به انجام چنین کارهایی ندارد.
• در دوران افسردگی، ارتباطات یک نوجوان به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد. نسبت به روابط خانوادگی بی‌توجه می‌شود و یا حتی ممکن است دچار تعارض و اختلاف با خانواده شود. همین بی‌توجهی نسبت به روابط با همسالان نیز وجود دارد.
• یک نوجوان افسرده ممکن است احساس گناه داشته باشد. نسبت به آینده بد‌بین باشد و حتی در مواردی افکار خودکشی داشته باشد.

مهم‌ترین تغییرات رفتاری در افسردگی نوجوانان

• احساس خستگی زیاد – نداشتن انرژی
• افزایش یا کاهش در میزان خواب
• بی توجهی به تغذیه، مثلا نوجوان ممکن است پرخوری افراطی داشته باشد، به شدت از مواد قندی همچون شکلات، شیرینی وغیره استفاده کند یا اینکه اصلا اشتها نداشته باشد و همین موضوع سبب شود وزن زیادی را از دست بدهد.
• بی‌توجهی نسبت به ظاهر، ممکن است به آراستگی خود کاملا بی تفاوت باشند و یا حتی نظافت شخصی را نادیده بگیرند.
• افت عملکرد تحصیلی و  نداشتن علاقه به امور مدرسه.
• روی آوردن به کارهای خطرناک همچون استفاده از مشروبات الکلی، سیگار کشیدن و یا مصرف مواد مخدر.

مقاله پیشنهادی: « اختلالات خواب در کودکان | علت کم‌­خوابی در کودکان و روش‌های درمان آن»

چه طور می‌توانم به نوجوان افسرده خود کمک کنم؟

اگرچه افسردگی در دوران نوجوانی، یک مشکل جدی و نگران کننده است؛ اما قابل درمان است و مهم‌ترین نکته این است که امید خود را از دست ندهید و با امید مسیر درمان را همراه با نوجوان خود طی کنید.

• آرامش خود را حفظ کنید

وجود کوچک‌ترین مشکل و ناراحتی برای فرزندان، همواره برای والدین نگران کننده بوده است؛ اما فراموش نکنید که اولین گام برای کمک به نوجوان افسرده، حفظ روحیه و داشتن امید است. اگر خود والدین به شدت مضطرب و نگران باشند، تنش‌ها و تعارض‌های موجود در خانه اوج گرفته و هیچ کمکی نمی‌‌توانند به نوجوان خود بکنند و فقط افسردگی نوجوان و سایر مشکلات پیچیده‌تر می‌شوند.

• با نوجوان خود همدلی کنید

والدین معمولا با مشاهده علائم افسردگی در نوجوانان به شدت دستپاچه شده و می‌خواهند برای کمک به نوجوان خود کار خاصی انجام دهند. مهم‌ترین کاری که والدین برای نوجوان افسرده می‌توانند انجام دهند همدلی کردن با نوجوان است. همدلی به معنی درک احساسات و تائید آن است. مثلا وقتی نوجوان غمگین است و یا بی حوصله، شروع به نصیحت نکنید. از او نخواهید که به اجبار خوشحال باشد یا همراه با شما در جمع‌های دوستانه شرکت کند و … . بلکه در عوض احساساتش را تائید کنید. مثلا می‌توانید به او بگویید:

به نظر می‌رسد غمگین هستی. دوست داری راجع به احساست صحبت کنی؟ چی باعث شد غمگین شی؟

وقتی نوجوان، راجع به وقایع و اتفاقاتی که باعث ناراحتی‌اش شده است؛ صحبت می‌کند؛ سعی نکنید برایش دلیل تراشی کنید یا بخواهید وقایع را توجیه کنید و یا حتی به او اثبات کنید که اشتباه می‌کند. فقط و فقط به حرف‌هایش گوش کنید و احساسش را تائید کنید. همدلی کردن باعث می‌شود تا نوجوان احساس کند که درک می‌شود و احساساتش مورد تائید هستند. این کار به شکل گیری یک رابطه عمیق بین شما و نوجوان بسیار کمک می‌کند و مسیر بهبودی نوجوان، بسیار هموار می‌شود.

رزرو نوبت مشاوره آنلاین

• اعتماد به نفس نوجوان خود را بالا ببرید

گاهی اوقات، والدین به طور ناخواسته نوجوان خود را با سایرین مقایسه می‌نند. این مقایسه‌ها به شدت نوجوانان را مستعد افسردگی می‌کند و اعتماد به نفس آن‌ها را کاهش می‌دهد. نوجوان خود را همان طور که هست؛ با همه ویژگی‌ها مثبت و منفی که دارد بپذیرید. در همان زمینه‌هایی که استعداد دارد اجازه بدهید رشد کند و توانمندی‌های خود را شکوفا کند و حتما در مورد توانمندی‌هایش به او بازخورد دهید. اگر شرایطی را برای فعالیت نوجوان افسرده خود در زمینه‌هایی که استعداد و علاقه دارد؛ فراهم کنید اعتماد به نفس بالا رفته و علائم افسردگی نیز تا حدی بهبود می‌یابد.

• چند نکته مهم در مورد افسردگی در دوران نوجوانی

همان طور که قبلا هم گفتیم دوره نوجوانی با یک سری تغییرات هورمونی و به دنبال آن تغییرات روحی و جسمی همراه است. مشاهده هر تغییر کوچک در رفتار نوجوان به معنی افسرده بودن یا وجود مشکل جدی در او نیست. مثلا نوجوان گاهی ممکن است افکاری همچون اینکه چرا من دنیا آمدم؟ و یا چرا خانواده من این طوری هستند؟ داشته باشد. ممکن است گاهی بی حوصله باشد، یا کلا نسبت به دوران کودکی خود کم‌تر خوش‌اخلاق باشد.

این تغییرات در موارد زیادی طبیعی است. اما چنانچه 5 یا 6 مورد از علائم ذکر شده را برای مدت طولانی مشاهده می‌کنید، این تغییرات باعث افت عملکرد تحصیلی در نوجوان شده است و در کیفیت روابط شما و نوجوانتان اثر گذاشته است باید به روانشناس مراجعه کنید. توجه داشته باشید که روحیه غمگین، پرخاشگری و بی‌لذتی از علائم اصلی و کلیدی افسردگی هستند که نشان می‌دهند در اسرع وقت باید از یک متخصص سلامت روان کمک بگیرید.