خشم را می‌توان یکی از احساسات اصلی و مهم انسان همچون شادی، غم، اضطراب یا انزجار دانست. احساساتی نظیر خشم برای بقای انسان و گاهی رشد او لازم هستند. احساس خشم را می‌توان با احساساتی همچون جنگ یا گریز مرتبط دانست. معمولاً خشم مستمر باعث از بین رفتن روابط یا ایجاد آسیب‌های جسمانی بلندمدت می‌شود. ترشح هورمون‌های اضطراب و استرس به همراه خشم باعث تخریب نورون‌های مغزی می‌شوند. به همین خاطر، خشم مداوم باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن نیز می‌شود. تراپی و کوچینگ به تغییر این احساس و پذیرش راحتتر آن کمک می‌کند. ما در این مطلب به تاثیر کوچینگ بر خشم، تعریف خشم و فرآیند عصبانی شدن می‌پردازیم.
خشم چیست؟
همه ما انسان‌ها با احساساتی همچون خشم و عصبانیت در ارتباط هستیم. احساسی که حین آسیب به اعتماد شما، دیر رسیدن به محل کار و عصبانیت رئیس یا تنبیه شدن توسط معلم در کلاس درس رخ می‌دهد، را خشم می‌نامند. متاسفانه، اغلب افراد در مدیریت حس خشم و دیگر احساسات منفی خود مشکل دارند. وجود حس خشم به صورت مداوم باعث افزایش حس عصبانیت و خشم می‌شود. به همین علت، بهترین راه درک و کنترل حس خشم توانایی مدیریت خشم و ریشه‌یابی علل به وجود آمدن آن است.
خشم و عصبانیت بنا به دلایلی همچون بد بودن شرایط و ارزیابی منفی فرد از موقعیت رخ می‌دهند. همچنین، وجود محرک‌هایی نظیر عجله داشتن و ماندن در پشت چراغ قرمز یا درگیر جر و بحث شدن هم باعث افزایش حس خشم در افراد می‌شوند. ویژگی‌های فردی همچون خودشیفتگی، رقابت‌پذیر بودن، قدرت تحمل پایین، اضطراب یا خستگی بیش از حد هم باعث خشم بیشتر در فرد می‌شوند. اشخاصی که با مشکلاتی همچون عصبانیت مزمن درگیر هستند یا خواهان یادگیری مهارت‌هایی مرتبط به این احساس قدرتمند هستند، می‌توانند از تراپیست و کوچ کمک بگیرند.
آیا ما احساسی تحت عنوان خشم سالم داریم؟
خشم از نظر شدت متفاوت است. خشم میتواند به صورت یک ناامیدی خفیف شروع شده و به یک خشم تمام عیار تبدیل شود. تجربه خشم به این شدت عواقب منفی و زیان باری برای فرد و نزدیکانش دارد. برای تجربه حس خشم به صورت سالم باید احساسات خود و محرک‌های ایجاد کننده خشم را شناسایی کنید. زمانی که شما این محرک‌ها را شناسایی کرده و خشم خود را بدون اغراق و واکنش شدید نشان داده‌اید، اولین گام برای مدیریت خشم یا ایجاد خشم سالم را طی کرده‌اید. معمولاً، قبل از خشم علائم و احساساتی شدیدی همچون داد و فریاد یا زدن روی میز رخ می‌دهند که می‌توان با استفاده از ابزارهای مدیریت خشم، کمک مشاوره و کوچ، و یا بخشش خود یا دیگران به کاهش یا مدیریت این احساسات، کمک کرد.
فرآیند عصبانی شدن چیست؟
پس از اینکه با احساساتی همچون عصبانیت یا خشم آشنا شدیم، بد نیست نگاهی به فرآیند عصبانی شدن بیندازیم. خشم یک حس و تجربه فراگیر و طبیعی است. در واقع، یک احساس لازم و ضروری برای بقا و زنده ماندن است. این احساس به معنای درک مشکل، تغییر آن و ارائه راه حل است. خشم سیگنالی برای محافظت از مرزهای فیزیکی، روانی و دفاعی فردی است. زمانی که ما با مشکلات سرکوب کننده دست و پنجه نرم می‌کنیم یا احساساتمان صدمه می‌بینند با خشم مواجه می‌شویم. شاید بتوان فعالیت‌هایی همچون پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری، بولینگ، دوی آهسته و کوبیدن بر بالش را برای کاهش حس خشم به کار برد. همچنین، کمک گرفتن از کوچ و مشاهده تاثیر کوچینگ بر خشم نیز کارآمد است. طبق پژوهشهای انجام شده، مشخص شده است که در بسیاری از اوقات خشم منفی خود را به شکل افسردگی، بیماریهای جسمی، بی تفاوتی، تحریک پذیری و سوء مصرف مواد مخدر نشان می‌دهد.
مقاله پیشنهادی: «راهکارهای افزایش هوش هیجانی»
شناخت فرایند شروع خشم میتواند بسیار کمک کننده باشد. بطور کلی، خشم و عصبانی شدن چهار مرحله دارد که شناخت آنها نقش موثری در مدیریت خشم دارد. در ادامه به این مراحل اشاره می‌کنیم:
- شناسایی احساسات، افکار و وضعیت بدن
زمانی که علت به وجود آمدن حس خشم و اینکه چه افکاری یا وضعیت بدنی‌ای باعث خلق چنین حسی شده است را رصد می‌کنیم. راه حلی کاربردی برای مدیریت خشم اتخاذ می‌شود.
- برچسب زدن دقیق به احساسات
وجود برچسب‌هایی نظیر خشم، تنفر، انزجار، عصبانیت، غم و ناراحتی باعث می‌شود بدانید درگیر چه احساسی هستید. گاها، احساس غم و از دست دادن با خشم اشتباه گرفته می‌شوند اما برچسب زدن دقیق به این احساسات باعث رفع این مشکل می‌شود.
- درک ریشه و علت رخداد احساس خشم
درک ریشه و علت اصلی ایجاد خشم نیز بسیار مهم است. دانستن ریشه و علت خشم به رفع مشکلاتی مرتبط با این احساس کمک می‌کند.
- بیان سالم احساس خشم
یادگیری و آموزش نحوه بیان خشم و مدیریت موثر آن مهارت دیگری است که باید به آن توجه کرد. با یادگیری این مهارت می‌توان حس واقعی خود را به گونه موثری بیان کرد.
نشانه‌هایی که ضرورت مدیریت خشم را نشان می‌دهند!
بد نیست بدانید حس خشم در افراد مختلف به مدل‌های متفاوتی ظهور می‌کند. بعضی از افراد این حس را با احساس سوزش در معده خود حس می‌کنند، این در حالی است که دیگران آن را به صورت یک واکنش تند نشان می‌دهند. عصبانیت یک حس کاملاً طبیعی است که برای هر شخص به شیوه خاصی ظهور می‌کند.
عصبانیت و خشم به دلیل مسائلی همچون افسردگی، مشکلات مادی، مشکلات در رابطه، وجود افکار آسیب رسان، اضطراب، الکل یا سیگار، اختلال کم توجهی بیش فعال، اختلال دوقطبی و استرس زیاد رخ می‌دهد. اگر با مشکلاتی همچون مشکلات زیر مواجه هستید، نیازمند مدیریت خشم خود هستید.
- مشکلات جسمی همچون درد معده یا احساس درد در قفسه سینه
- داشتن افکار خودسرزنشگرانه و منفی همچون افکار خودکشی
- احساسات منفی همچون غم، گناه، رنجش، اضطراب و استرس
- انزوا، آسیب رساندن به خود و دیگران
- رفتار پرخاشگرانه همچون فریاد زدن، ناسزا گفتن یا خشونت فیزیکی
- سوء مصرف مواد مخدر، الکل یا سیگار
- در رابطه بودن با افرادی که سرزنشگر یا توهین کننده هستند (درگیر بودن در چرخه رابطه ناسالم)
چه چیزی باعث خشم ما می‌شود؟
خشم را می‌توان یک حس ثانویه برای مقابله در برابر احساساتی همچون ترس یا آسیب دانست. اگر نتوانیم احساسات واقعی‌ای که زمینه ساز خشم هستند را شناسایی کرده و آنها را رفع کنیم، هیچ تغییر مثبتی رخ نخواهد داد. خشم بیش از حد و طولانی مدت عواقبی همچون درگیری فیزیکی یا خشونت، تهدید، اظهارنظرهای توهین آمیز کلامی و حتی سواستفاده جنسی را در پی دارد. عدم درمان خشم باعث ایجاد مشکلاتی در محل کار، خانه یا روابط دوستانه می‌شود. هر انسانی برای دستیابی به تکامل باید وجود احساساتی همچون خشم را پذیرفته و از آنها فراتر رود. محرک‌های معمول خشم را می‌توان در تجربیاتی نظیر احساس ناامیدی، برطرف نشدن انتظارات شخصی، عدم وجود احترام نسبت به خود یا دیگری، طرد شدن، اضطراب، ناامیدی، ناراحتی، وجود احساس ناتوانی، زیر پا گذاشتن مرزهای جسمی یا روانی فرد پیدا کرد. تاثیر کوچینگ بر خشم باعث از بین رفتن یا کم کردن این احساسات منفی می‌شوند.
جمع‌بندی
بطور کلی باید گفت خشم یک احساس طبیعی است اما با استفاده از ابزارهایی نظیر کوچ یا مشاور می‌توان این احساس را مدیریت کرد. شما با قرار گرفتن در فرایند کوچینگ می‌توانید میزان تاثیرات آن را بر خشم و نحوه کنترل آن از نزدیک بررسی کنید. به این ترتیب، با خیال راحت‌تری از خدمات کوچینگ و تراپی و ابزارهایی که این متخصصان به شما معرفی می‌کنند، استفاده خواهید کرد. پس اگر خودتان یا نزدیکانتان درگیر احساس خشم و عصبانیت هستند حتما از متخصصان و مشاوران این حوزه بهره ببرید.
