اختلال شخصیت به یک الگوی ذهنی و رفتاری بادوام اشاره دارد که بسیار غیر‌قابل‌انعطاف است و باعث مختل شدن کارکردهای فرد می‌شود. یکی از انواع اختلال شخصیت، اختلال شخصیت نمایشی است. ویژگی کلیدی و اصلی این اختلال شخصیت، توجه طلب بودن این افراد است. البته توجه داشته باشید که همه افراد به طور طبیعی دوست دارند که در معرض توجه باشند اما فرد مبتلا به طور وسواس گونه‌ای درگیر رفتارهای توجه طلبانه هست و حتی ممکن است کارهای نامتعارفی نیز انجام دهد که در نهایت به ضرر خودش تمام می‌شود.
افراد مبتلا به هر کاری دست می‌زنند تا بتوانند در معرض توجه باشند و به همین دلیل اغلب اوقات رفتارهای هیجانی و خاصی انجام می‌دهند، همین طور ممکن است بیش از حد به ظاهر خود اهمیت بدهند اما علی رغم همه این رفتارهای پر رنگ لعاب و برونگرایانه نمی‌توانند با کسی صمیمی شوند و در روابط خود دلبستگی ایجاد کنند.
-
چگونه اختلال شخصیت نمایشی را تشخیص بدهیم؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی چندین ویژگی مهم دارند. یکی از این ویژگی‌ها این است که بسیار احساساتی بوده و دائما توجه طلب هستند. این ویژگی‌ها به صورت یک الگوی با نفوذ از اویل بزرگسالی شروع شده و در زمینه های مختلف خود را نشان می‌دهد. مثلا فرد اگر در موقعیتی در مرکز توجه نباشد، بسیار ناراحت و عصبی می‌شود.
الگوی رفتاری که با دیگران دارد به صورت اغواگری جنسی و یا تحریک‌کنندگی جنسی می‌باشد. احساسات افراد مبتلا به این اختلال به شدت در نوسان است. مثلا در شروع رابطه بدون اینکه شناخت عمیقی از طرف مقابل داشته باشد ممکن است به شدت به او علاقه‌مند شود و یا او را صمیمی‌ترین دوست خود بداند اما کمی بعد، به سرعت تغییر نظر داده و از او متنفر می‌شود.
پوشش ظاهری خود را وسیله‌ای برای جلب توجه دیگران قرار می‌دهند.
به راحتی تحت تاثیر افراد و موقعیت ها قرار می‌گیرند.
در روابط اجتماعی سعی می‌کنند خود را خیلی خودمانی نشان بدهند، اما به ندرت می‌توانند روابط عمیق داشته باشند.
-
تفاوت‌های اختلال شخصیت نمایشی و اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی و نمایشی در برخی ویژگی‌ها مانند نوسان در احساسات، داشتن رفتارهای تکانشی و روابط جنسی خطرناک، مشابه هستند. به همین دلیل ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که دو اختلال شخصیت نمایشی و اختلال شخصیت مرزی چگونه متمایز می‌شوند؟ توجه به ویژگی کلیدی اختلال شخصیت نمایشی می‌تواند تا حدی کمک کننده باشد. فرد مبتلا به این اختلال به شدت توجه طلب است. در صورتی که این ویژگی در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی وجود ندارد. رفتارهای خود جرحی مانند زدن رگ دست یا خط انداختن روی بازو خاص افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی است و افراد نمایشی کمتر سراغ این کارها می‌روند. افراد مبتلا اگر در روابط عاشقانه طرد شوند ممکن است دست به خودکشی بزنند.
برای تشخیص دقیق‌تر بین این دو اختلال می‌توانید از مشاوره آنلاین مشاورلاین استفاده کنید تا با انجام مصاحبه بالینی دقیق و بررسی‌های تخصصی تشخیص‌گذاری دقیقی انجام شود و یا از تست‌های روانشناسی در سامانه مشاورلاین استفاده نمایید.
مقاله پیشنهادی: «اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟ آیا اختلال شخصیت پارانوئید درمان قطعی دارد؟»
-
دلایل ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی
هنوز دلایل مشخصی برای ابتلا به این اختلال وجود ندارد. اما پژوهشگران در مجموع به چند دلیل اشاره کرده‌اند.
وراثت
یکی از دلایلی که پژوهشگران برای اختلال شخصیت نمایشی مطرح کرده‌اند وجود ژن‌های خاص است. در یک مطالعه معلوم شده است که همگامی دوقلوهای تک تخمکی از نظر ابتلا به اختلالات شخصیت چندین برابر همگامی دو قلوهای دو تخمکی است. بنابراین به نظر می‌رسد وجود ژن‌های خاصی منجر به تغییراتی در ویژگی‌های شخصیتی افراد می‌شود.
عوامل خانوادگی؛ فاکتوری مهم در ابتلا
هسته اصلی اختلال شخصیت نمایشی، عزت نفس پایین و پیوند عاطفی نا‌امن است. به همین دلیل حوادت دوران کودکی (خصوصا سه سال اول تولد) می‌تواند زمینه‌ساز این نوع اختلال شخصیت باشد. نوع تربیت والدین نیز در ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی تاثیر‌گذار است. مثلا اگر والدین به نیازهای هیجانی کودک خود به درستی پاسخ ندهند، بسیار بی‌تفاوت باشند و یا برعکس بسیار مستبد که فقط در شرایط هیجانی بسیار شدید توجه و محبت خود را نسبت به کودکانشان نشان می‌دهند، می‌توانند زمینه‌ساز شکل‌گیری اختلال شخصیت نمایشی را ایجاد کنند.
یکی دیگر از عوامل خانوادگی که می‌تواند زمینه‌ساز این اختلال شود توجه مشروط به کودک است. به این معنی که والدین صرفا به دلیل وجود یک سری ویژگی‌های خاص ظاهری و بیرونی به کودک توجه کنند و ویژگی‌های ذاتی کودک خود را نادیده بگیرند. این حالت باعث می‌شود که الگوهای فکری همچون برای اینکه خوشحال باشم باید دیگران به من توجه کنند و یا اینکه اگر دیگران را مجذوب و درگیر خود نکنم، آن‌ها ممکن است مرا دوست نداشته باشند، در کودک شکل بگیرد که بعدها زمینه ساز اختلال شخصیت نمایشی می‌شود.
-
آیا اختلال شخصیت نمایشی درمان پذیر است؟
واقعیت این است که پاسخ‌دادن به این سوال کمی سخت است. اختلالات شخصیت، الگوی ناقذ و پایداری هستند که تقریبا از اوایل نوجوانی شروع می‌شود و بسیار غیر‌قابل‌انعطاف هستند، اما نه به این معنا که درمان‌پذیر نیستند. افراد مبتلا به این اختلال نیز با کمک مشاوره‌های تخصصی آنلاین می‌توانند تغییراتی در زندگی خود ایجاد کنند و این الگوهای انعطاف‌ناپذیر را تا حدودی تغییر دهند ولی این تغییر، نیازمند جلسات طولانی است و نباید انتظار داشت در مدت زمان کم، تغییرات خیلی زیادی ایجاد شود.
همچنین تکنیک‌هایی وجود دارد که می‌تواند به کسانی که از نزدیک با افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی در ارتباط هستند، کمک کند که روابط خود را با فرد مبتلا را به طور بهینه‌ای تنظیم کند.
خدمات آنلاین مشاوره اختلال شخصیت
